ต้นกำเนิดของพระท่ามะปราง เป็นแห่งแรกก็คือ จังหวัดพิษณุโลก ถือว่าเป็นต้นแบบของพระท่ามะปรางทั้งหมด จัดเป็นพระที่มีอายุในการสร้างสูงกว่าทุกๆเมืองและคำว่า “พระท่ามะปราง” ก็นำมาจากการค้นพบที่วัดท่ามะปราง จังหวัดพิษณุโลก เป็นแห่งแรกนั้นเอง เมืองอื่นๆก็เลยนำชื่อมาตั้งพระที่มีลักษณะเดียวกัน เพราะฉะนั้นคำว่า “พระท่ามะปราง” จึงได้ปรากฏอยู่หลายๆเมือง พระท่ามะปรางของจังหวัดพิษณุโลก เป็นพระศิลปะสุโขทัยแบบวัดตะกวน พุทธลักษณะนั่งปางมารวิชัยอยู่บนฐานบัว มีทั้งเนื้อดิน และ เนื้อชิน พระท่ามะปรางถูกค้นพบมีหลายกรุด้วยกันคือ กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ กรุวัดท่ามะปราง กรุเจดีย์ยอดทอง กรุอรัญญิก กรุโรงทอ กรุอัฎฐารส กรุวัดสะตือ แต่ที่มีชื่อเสียงและโด่งดังจนได้รัยฉายานามว่า “เงี้ยวทิ้งปืน” ก็คือกรุ “วัดท่ามะปราง”